Sadnice Voća Rasadnik Voća JoTi

Voćarstvo i vinogradarstvo su veoma važna grana poljoprivredne proizvodnje u Srbiji.

Proizvodnja voća čini oko 11% vrednosti poljoprivredne proizvodnje u Srbiji.

Prirodni uslovi u pojedinim regionima Srbije ne odgovaraju drugim oblastima biljne proizvodnje, ali su zato pojedine voćne vrste i vinova loza u tim regionima našli optimalno mesto za postizanje vrhunskih rezultata po kvalitetu, prinosu i prihodu.

Pored gajenja vinove loze, duga tradicija u proizvodnji šljive, maline, jabuke i višnje jedan je od razloga zašto su ove voćne vrste najvažnije za voćarsku proizvodnju Srbije.

Većina ostalih kontinentalnih voćnih vrstam (burkava, kruška, kajsija, trešnja, jagoda, kupina) takvođe se tradicionalno gaje u pojedinim regionima Srbije.
Neke od njih su u ekspanziji zaedno so do sada manje zastupljenom borovnicom, ribizlom i aronijom.

Ukupna proizvodnja voća u Srbiji 2002. - 600000t, 2013. - 1523000t

Srbija je vodeći proizvođač voća u regionu. Kod pojedinih voćnih vrsta mi smo vodeća zemlja i u evropskim i u svetskim razmerama. Zahvaljujući bescarinskom statusu sa Ruskom Federacijom i sporazumom CEFTA, veliki deo stonog voća se plasira upravo na ova tržišta, dok se zamrznuto voće i prerađevine uglavnom izvoze u EU.

U strukturi izvoza poljoprivrednih proizvoda voće i njegove prerađevine učestvuju sa oko 17%.

Zahvaljujući popisu poljoprivrede urađenom u Republici Srbiji, prvi put u poslednjih 50 godina, došlo se do tačnih podataka o površinama pod voćnjacima, kako ukupnih tako i onih po voćnim vrstama.

Rezultati ovog popisa pokazuju da voćnjaci zauzimaju 163.310ha (bez jagode), odnosno svega 4,8% površina ukupnog poljoprivrednog zemljišta, što je malo s obziroom na povoljne klimatske i zemljišne uslove za gajenje voća.

Sadnice voća imaju sve veći značaj u današnje vreme jer je voće sve traženiji proizvod. Voće ima veliki značaj u ishrani, te predstavlja vrlo traženi artikl i sirovinu na tržištu, te se koristi u svežem i prerađenom stanju.

Savremene proizvodnje u poljoprivredi nema bez navodnjavanja, a pogotovo kada je reč o intenzivnim zasadima kao što su sadnice voća i vinova loza.

Podaci sa popisa u Srbiji pokazuju da se veoma mali deo zasada navodnjava, i to uglavnom u Vojvodini. Od ukupnih površina sadnice voća navodnjava se svega 11%.

Najčešće, količine padavina ne zadovoljavaju potrebe sadnice voća ili starijeg drveta za vodom, zato je navodnjavanje voćnjaka neophodno radi optimalnog snabdevanja voćaka vodom, te za postizanje većih prinosa i kvalitetnijih plodova.

U našoj zemlji navodnjavanje sadnice voća ili  već formiranih voćaka trebalo bi biti obavezno, jer je suša redovna pojava u letnjem periodu, traje duže ili kraće vreme i često ostavlja ozbiljne posledice na primanje same sadnice voća, ali i na smanjenje prinosa i pogoršava kvalitet plodova.

Deficit vlage u početku perioda vegetacije negativno se odražava na opšti rast sadnice voća, loš je porast lišća, cvetanje je slabije jer opadaju cvetni zametci. Deficit vode u drugom delu vegetacije utiče na prevremeno (prisilno) sazrevanje i opadanje plodova, loše formiranje cvetnih zametaka, starenje i opadanje lišća sadnice voća, što remeti fotosintezu i dolazi do manje mogućnosti skupljanja hranjivih stvari pa voćke lošije prezimljavaju i stradavaju u većem obimu.

U sušnom periodu lišće voćaka može oduzimati vodu iz plodova zbog razlike u pritisku. Tako plodovi ostaju sitniji, lošijeg su kvaliteta. Menjaju se fiziološki i biohemijski procesi u biljkama, formiraju se spojevi koji pogoršavaju kvalitet plodova.

Potrebno je snabdeti sadnice voća lako pristupačnom vodom tokom perioda vegetacije. Režim navodnjavanja određuje se prema: vlažnosti zemljišta, prema stanju biljaka, najčešće prema kritičnim periodima za vodu, spoljnim faktorima ili unutrašnjim fiziološkim pokazateljima.

Pri izvođenju navodnjavanja voćnjaka značajno je pitanje doziranja vode za sadnice voća. Optimalna vlažnost u tlu može se postići i održavati samo onda ako se stručno gospodari vodom u zoni rizosfere. Ako se navodnjava češće nego što je potrebno, dolazi do većeg doziranja vode i do problema.

Za stručno doziranje vode potrebno je pri svakom navodnjavanju pravilno odrediti:

• količinu navodnjavanja svake sadnice voća
• trenutak početka navodnjavanja

Količina navodnjavanja(mm) zavisi od sadnice voća koja je u pitanju i od tla.

Dubina tla koju treba navlažiti zavisi od dubine korenja, odnosno od vrste sadnice i faze razvoja biljke. Za lakša (peskovita) tla potrebno je manje vode za navodnjavanja nego za teža (glinasta) tla. Međutim, peskovita tla treba češće navodnjavati nego glinovita, jer biljke trebaju jednake količine vode bez obzira na tlo na kojem se uzgajaju.

Dubina vlaženja pri navodnjavanju (m) za jabuku, breskvu, krušku, kajsiju iznosi 0.40-0.55 m.

Trenutak početka navodnjavanja određuje se u praksi na nekoliko načina:

• spoljnim morfološkim promenama na voćkama
• procenjivanjem vlažnosti u tlu
• kritičnim razdobljima voćke za vodu
• merenjem vlažnosti tla
• unutarnjim fiziološkim promenama voćke

Preporučuje se određivanje trenutka početka navodnjavanja pomoću:

1. merenja vlažnosti tla
2. svakodnevnog utroška vode

1. Na terenu merenje vlažnosti tla vrši se tenziometrima, neutronima i gama zrakama, elektrometrijskim merenjem i vlagomerom. Vlagomeri u voćnjacima predstavljaju nov način merenja. Vlagomeri mere vlažnost u svakom trenutku, pri uzgoju svih kultura i na svim tlima.

2. Obračunavanje svakodnevnog utroška vode u stvari je balansiranje vode u tlu, na osnovu priliva i utroška vode tokom vegetacijskog perioda. Balansiranje vode može se obaviti na nekoliko načina, a jedan od njih je pomoću koeficijenta navodnjavanja. Koeficijent navodnjavanja predstavlja količinu vode u mm koja se troši po jednom stepenu srednje dnevne temperature vazduha (mm/1 stepen C)..

Tokom vegetacije potrebno je održavati vlažnost tla u optimalnom intervalu i meriti slijedeće elemente:

• vlažnost tla na početku i na kraju suvog desetodnevnog perioda
• količinu padavina koje eventualno padnu, tokom svakih deset dana
• srednju dnevnu temperaturu vazduha
• količinu vode, koja se eventualno dodaje navodnjavanjem, u svakoj dekadi.